Bezpiecznik

Wszystkie sprawy związane z lutowaniem, projektowaniem i programowaniem urządzeń elektronicznych.

Bezpiecznik

Postprzez Zilog » 2010-07-01, 16:48:50

Bezpiecznik
Bezpiecznik elektryczny to w potocznym znaczeniu każde zabezpieczenie elektryczne instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych przed ich uszkodzeniem z powodu wystąpienia nadmiernego natężenia prądu. Zamiennie w mowie potocznej używane są też sformułowania: bezpiecznik (w domyśle elektryczny), bezpiecznik automatyczny.

Faktycznie bezpiecznik elektryczny jest to aparat zabezpieczający służący do jednokrotnego wyłączenia prądu nadmiarowego w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych. Prąd nadmiarowy może być wywołany przeciążeniem, zwarciem lub przepięciem.

Po jednorazowym zadziałaniu bezpiecznik ulega zniszczeniu i podlega wymianie na nowy. Naprawa uszkodzonego bezpiecznika nie jest aktualnie praktykowana, a jej próby klasyfikowane są jako błąd w sztuce. (Historycznie, proste konstrukcyjnie bezpieczniki można było naprawiać stosując fabryczne taśmy lub druty topikowe.)


Definicje parametrów:
Napięcie znamionowe - to największe trwałe napięcie, oraz jego charakter (zmienne lub stałe), przy którym można stosować dany bezpiecznik.
Prąd znamionowy - to wartość prądu roboczego, do której przystosowany jest dany bezpiecznik. Jest on nieco mniejszy od prądu, jaki może trwale płynąć bez zadziałania bezpiecznika. Różnice między tymi wartościami są zróżnicowane, zależnie od standardu (Np. CSA, IEC, Miti, UL)
Charakterystyka wyłączania opisuje zależność między szybkością wyłączania a wartością prądu. Są tu dwie podstawowe grupy: bezpieczniki szybkie i zwłoczne. Wersję szybką stosuje się w szczególnych przypadkach, gdy prąd trzeba przerwać jak najszybciej - np. na wejściu przyrządów pomiarowych. Są one czasem niezbędne ze względów bezpieczeństwa. Bezpieczniki zwłoczne potrzebne są w przypadkach, gdy odbiornik pobiera wysoki prąd w chwili rozruchu, np. silnik przy włączaniu. Zwiększony prąd przy załączaniu pobierają też transformatory, zwłaszcza toroidalne.
100ms 10ms
1ms
Charakterystyki bezpieczników są znormalizowane. W standardzie IEC wyróżnia się typ FF (bardzo szybki), F (szybki), M (dość szybki), T (opóźniony), i TT (zwłoczny). W standardzie UL są np. T-D (opóźniony) i D (zwłoczny). Wśród bezpieczników automatycznych wyr żnia się B (szybki), C (opóźniony) i D (zwłoczny).

Zdolność łączenia - to najwyższy prąd, jaki dany bezpiecznik może przerwać przy danym napięciu, bez ryzyka wystąpienia przebicia lub stopienia obudowy. Specyfikacja zdolności łączeniowej może obejmować np. wartość prądu przerwania, wartość napięcia roboczego i jego rodzaj (zmienne lub stałe). Zdolność łączeniowa musi być dobrana biorąc pod uwagę warunki ekstremalne. Np. przy zwarciach należy się liczyć z całym prądem jaki może dać źródło.

Wykonanie:
Bezpieczniki topikowe występują w wielu wariantach.
Najczęściej spotykane to bezpieczniki w rurkach szklanych i bezpieczniki ceramiczne. W sprzęcie europejskim mają one zwykle wymiary 5x20 mm, a amerykańskim 6,3x32 mm.
Bezpieczniki ceramiczne mają większą zdolność łączeniową.
Istnieje również wiele wersji bezpieczników specjalnych o innych wymiarach i właściwościach.
W niektórych przyrządach, w celu zabezpieczenia układów wejściowych przed przeciążeniem, stosuje się bezpieczniki subminiaturowe. Produkowane są one albo w wersji do wkładania w oprawkę, albo do lutowania - zarówno do montażu tradycyjnego (przewlekanego), jak i powierzchniowego.
Bezpieczniki samochodowe są produkowane w dwóch wersjach, jako ceramiczne o wymiarach 6 x 25 mm i z topliwą taśmą metalową w plastikowej obudowie lub bez niej. Bezpieczniki w plastikowej obudowie używane są w nowszych modelach samochodów. Ich zaletą jest dobry kontakt styków oraz zabezpieczenie przed korozją, która powodowała uszkodzenia bezpieczników starszych typów już po kilku latach używania.
Bezpieczniki automatyczne można kasować po zadziałaniu (resetować), dlatego nie muszą być wymieniane. Dla większości zastosowań bezpieczniki muszą być tak skonstruowane, aby kasowanie ich zadziałania nie było możliwe tak długo, jak długo przeciążony jest bezpiecznik. Kasowanie odbywa się ręcznie.
Automatyczne bezpieczniki termiczne konstruuje się tak, aby miały długą żywotność. Produkuje się je o wielu charakterystykach zadziałania. Niektóre bezpieczniki są w ten sposób skonstruowane, że mają szybkie zadziałanie elektromagnetyczne dla prądów, które w znacznym stopniu przekraczają prąd nominalny bezpiecznika. Typy bez tego szybkiego zadziałania są zazwyczaj zwłoczne i dlatego nadają się do stosowania tam, gdzie mamy do czynienia z wysokimi prądami przy załączaniu.
Bezpiecznik termiczny ze względu na swoją zasadę pracy podlega wpływowi temperatury otoczenia. Dlatego nominalna wartość prądu automatycznego zadziałania podawana jest zazwyczaj przy +20 °C.
Wykonane w technologii polimerowej bezpieczniki wielokrotnego użytku. W większości za losowań niskonapięciowych zastępują zwykłe szklano-rurkowe bezpieczniki. Po zadziałaniu, spowodowanym przerażeniem prądowym lub przekroczeniem temperatury progowej, po wystygnięciu wracają do wartości niskoomowych. Technika ta jest również używana do ochrony przepięciowej.
Bezpieczniki polimerowe produkowane są w kilku rodzajach: do montażu przewlekanego, powierzchniowego, jest też typ foliowy, przeznaczony do pakietów baterii. Używane są do zabezpieczeń silników, transformatorów, prostowników sieciowych, pakietów baterii, głośników, alarmów, telefonów, przyrządów pomiarowych itp.
Bezpieczniki termiczne reagują na temperaturę otoczenia i przerywają obwód, gdy temperatura przekroczy pewną granicę. Dzięki temu są przydatne do zabezpieczania większości urządzeń elektrycznych lub elektronicznych przed ich przegrzaniem. Są to bezpieczniki topikowe lub mechanizmem termicznym powracającym samoczynnie do stanu początkowego po ostygnięciu.
Avatar użytkownika
ZilogMale
Moderator
Moderator
 
Posty: 2797
Dołączył(a): 2007-06-01, 19:48:57
Podziękował : 2 razy
Otrzymał podziękowań: 1 razy
Imię: Tomasz

  • Inne

Powrót do Elektronika

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 30 gości

cron